Kurkuma i jej właściwości. Dlaczego warto ją stosować?

Kurkuma (Curcuma domestica syn. longa) – ostryż długi – jest to niezwykle interesująca tropikalna roślina, należąca do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Występuje powszechnie w Indiach oraz na Półwyspie Malajskim. Bylina ta ma charakterystyczny bulwiaste kłącze oraz liście odziomkowe przypominające wyglądem imbir (Zingiber).

Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest kłącze (Curcumae longae rhizoma). Do celów leczniczych używa się także kłączy z Ostryżu jawajskiego (Curcuma xanthorriza). Kurkuma jest także głównym składnikiem popularnej przyprawy curry.

Substancje aktywne:

• głównie pochodne kwasu ferulowego – kurkuminę, desmetoksykurkuminę. Związki te powodują intensywnie żółte zabarwienie surowca.
• olejek eteryczny zawierający m.in. związki o charakterze seskwiterpenów (tumeron, artumeron)
• fenyloalkany – gingerole i szogaole
• kwas ferulowy
• polisacharydy – arabino-galaktany:-ukonan A
• Kurkuma – Szafran indyjski.

Działanie lecznicze: żółciotwórcze, żółciopędne, rozkurczowe, pobudza miąższ wątroby oraz ułatwia wytwarzanie kwasów żółciowych. Działanie to warunkuje prawidłową funkcję pęcherzyka żółciowego, zapobiegając zastojowi żółci oraz tworzeniu się kamieni żółciowych. Substancja ta powoduje wzrost produkcji kwasu chenodeoksycholowego – naturalnego związku powodującego rozpuszczenie kamieni żółciowych. Kurkuma powoduje także wzrost produkcji soku trzustkowego. Kurkuma działa ponadto przeciwzapalnie, regulująe trawienie, ochronnie na wątrobę, obniża poziom lipidów w surowicy krwi. Kurkuma wykazuje efekt przeciwwymiotny (szogaole, gingerole) w chorobie lokomocyjnej. Kurkumina jest także aktywna wobec niektórych bakterii np.: Mycobacterium tuberculosis, Vibrio cholerae, Salmonella typhi. Kurkuminoidy są także bardzo skutecznymi antyoksydantami, które chronią nasz organizm przed wolnymi rodnikami tlenowymi.

Wyciągi alkoholowe z kłącza kurkumy stosuje się osłabieniu funkcji wątroby w zakresie wydzielania żółci, w zapaleniu miąższu wątroby, uszkodzeniach polekowych i poalkoholowych a także pooperacyjnym zastoju żółci. Należy zachować ostrożność przy stosowaniu preparatów zawierających kurkumę bądź czystej kurkumy w takich schorzeniach jak: marskość wątroby, ropnie woreczka żółciowego czy niedrożność dróg żółciowych. Wykryte związki o charakterze polisacharydów – ukonan A wykazują aktywność fagocytarną.

Kurkuma wykazuje także działanie ochronne w stosunku do niektórych typów nowotworów m.in. krtani, płuc, jelit czy raka skóry. W krajach gdzie spożywa się dużo kurkumy (Azja) najczęściej w postaci curry jako dodatek do tłustych potraw (tłuszcz powoduje lepsze przyswajanie kurkuminy, która jest słabo rozpuszczalna), zapadalność na tego typy nowotwory jest znikoma.

Odkryto, że składnik kurkumy-kurkumina blokuje czynnik NF-KB, który jest głównym mediatorem stanu zapalnego, onkogenezy, angiogenezy, miażdżycy oraz wiele innych chorób takich jak:

• reumatoidalne zapalenie stawów
• stwardnienie rozsiane
• astma
• choroba zapalne jelit
• zapalenie żołądka
• Kurkumina blokując czynniki NF-KB może hamować rozwój wielu chorób o charakterze zapalnym.